Zitting van de VN-Mensenrechtenraad hekelt Irans nieuwe hijab-wet

Meer dan 40 lidstaten van de VN-Mensenrechtenraad hebben hun "ernstige bezorgdheid" geuit over de goedkeuring van de nieuwe Iraanse hijab-wet, die wordt bestempeld als "genderapartheid".
De wet legt strengere straffen op, waaronder langere gevangenisstraffen en hogere boetes, aan vrouwen die zich niet houden aan de strikte islamitische kledingvoorschriften van het land voor hoofdbedekking en bescheiden kleding. Eind september kondigde het Iraanse parlement aan dat het wetsvoorstel was goedgekeurd voor een "proefperiode van drie jaar" na coördinatie door de rechterlijke macht.
Tijdens een vergadering op woensdag van de 54e zitting van de Mensenrechtenraad (UNHRC) onderschreef de meerderheid van de 47 leden tellende groep een verklaring, geïnitieerd door Canada, waarin de geïntensiveerde maatregelen van de Islamitische Republiek om de hijab af te dwingen door middel van het nieuwe wetsvoorstel worden veroordeeld. De verklaring werd afgelegd door de Canadese ambassadeur bij de Raad, Leslie E. Norton.
"We sluiten ons aan bij de Hoge Commissaris, de Speciale Procedures en de onderzoeksmissie voor Iran om onze ernstige bezorgdheid uit te drukken over de recente goedkeuring van het wetsvoorstel over kuisheid en hijab door het Iraanse parlement", aldus de verklaring.
De inhoud van het omstreden wetsvoorstel werd afgerond door een commissie van ongeveer 10 wetgevers die optimaal gebruik maakten van een obscure regeling die bekend staat als artikel 85 van de grondwet die het parlement in staat stelde om de oppositie effectief buitenspel te zetten door de discussies over het wetsvoorstel te beperken tot een interne commissie. Er werd alleen gestemd over de duur van de proefimplementatie.
De lidstaten spraken hun verontrusting uit over de Iraanse plannen om vrouwen en meisjes die zich niet houden aan de "draconische verplichte kledingvoorschriften" zwaarder te straffen. Ze veroordeelden het regime omdat het probeert "vrouwen die zich niet aan de regels houden te dwingen tot een ongekende sociale en economische belegering", met maatregelen als reisverboden, ontzegging van onderwijs, gezondheidszorg en andere openbare diensten. Particuliere bedrijven zullen ook gedwongen worden om diensten te weigeren aan vrouwen zonder bedekking.
VN-rechtenexperts bestempelden de nieuwe wet in september als "genderapartheid". Rechtenorganisatie Amnesty International zei dat de wet "draconische straffen" zal opleggen en riep de internationale gemeenschap op Iran onder druk te zetten om de "verachtelijke" wet in te trekken.
De ondertekenaars spraken ook hun bezorgdheid uit over het steeds intensere gebruik van kunstmatige intelligentie en gezichtsherkenningstechnologie om vrouwen die de hijab trotseren, hard aan te pakken. Volgens hen verergeren de onlangs ingevoerde maatregelen de toch al nijpende situatie voor vrouwen en meisjes, "gekenmerkt door wijdverspreide en systematische discriminatie in de wet en in de praktijk, in veel aspecten van hun openbare en privéleven."
"Vrouwen en meisjes in Iran mogen niet worden behandeld als tweederangsburgers en moeten hun mensenrechten volledig kunnen uitoefenen, vrij van discriminatie, toezicht en angst voor vergelding", voegde de verklaring eraan toe.
De stap komt op het moment dat een Iraanse tiener, Armita Geravand, in coma ligt na een gewelddadige confrontatie met hijab-handhavers in de metro van Teheran. De autoriteiten behandelen de situatie precies zoals ze deden in het geval van Mahsa Amini, met verduistering van CCTV-beelden, arrestatie van haar moeder en van de journalist die de zaak probeerde te verslaan. Routine-ontkenningen blijven doorgaan vanuit de hoogste regionen van het regime en er is massale beveiliging rond het ziekenhuis waar ze op de intensive care ligt.
De UNHRC zorgde eerder dit jaar voor wereldwijde controverse toen het Ali Bahreini, ambassadeur van de Islamitische Republiek Iran en permanent vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties, uitnodigde om volgende maand het 2023 UNHRC Sociaal Forum voor te zitten. De zet kreeg veel kritiek. Het Europees Parlement zei dat de benoeming "niets meer is dan een klap in het gezicht gezien de mensenrechtensituatie van de meeste Iraniërs, met name vrouwen, en de herhaalde executies in de nasleep van de aanhoudende protesten in het land", naast de ontstellende manier waarop Iran omging met de pandemie, waarbij het weigerde westerse vaccins te accepteren, wat honderdduizenden levens kostte.
De Verenigde Naties kwamen vorige maand ook onder vuur te liggen omdat ze president Ebrahim Raisi toelieten op het podium van de jaarlijkse Algemene Vergadering, waar hij een stem gaf aan het verhaal van het regime waarin hij beweerde dat de Iraanse vrouwenrechten "ongeëvenaard" zijn.